خدمات سرپائی مرکز آریتمی تهران
کلینیک آریتمی تهران مجموعه ای برای ویزیت، تشخیص و درمان سرپایی (غیر بستری) بیماران قلبی و آریتمی می باشد. در این کلینیک مدرن ترین امکانات تشخیصی قلبی برای تشخیص و درمان بیماران قلبی و آریتمی (اختلالات ضربان قلب) بکار گرفته می شوند. بیمارانی که نیازمند اقدامات درمانی بستری دارند به بیمارستان های طرف قرارداد کلینیک آریتمی معرفی می شوند.
ویزیت بیماران
ثبت سرپایی امواج قلبی یا هولتر
دستگاه های ثبت حمله (Event Recorders)
اکوکاردیوگرافی
تست ورزش (ECG Stress Test)
تست تیلت (Head-up Tilt Table Test)
آنالیز پیس میکر و ICD
سایر تست های بررسی آریتمی ها
ویزیت بیماران
ویزیت بیماران در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 صبح تا 9 شب امکانپذیر است. جهت تعیین وقت ویزیت توسط پزشک خود باید بایستی با تلفن کلینیک تماس بگیرید.
ثبت سرپایی امواج قلبی یا هولتر (Holter monitoring)
در بسیاری از بیماران، آریتمی های قلبی بصورت دائم وجود ندارند. ممکن است آریتمی بیمار یا علائم او بصورت حمله ای و با فواصل غیر قابل پیش بینی بروز کنند. ممکن است در زمان ویزیت بیمار معاینه پزشک و حتی نوار قلب کاملا طبیعی باشد ولی دقایقی بعد یا ساعاتی بعد آریتمی خود را نشان دهد. در موارد دیگری ممکن است برای تعیین شدت و اهمیت آریتمی یا تعیین ارتباط آریتمی یافت شده با علائم بیمار لازم باشد در طی یک مدت زمان یک یا چند روزه نوسانات ضربان قلب ارزیابی شود. مثلا در بیمارانی که ضربانات اضافه بطنی (PVC) دارند مهم است که بدانیم تعداد، شکل و نحوه بروز آنها در طی شبانه روز چگونه است. در این موارد از روشی به نام هولتر استفاده می شود.
در این روش دستگاهی شبیه به نوار قلب ولی بسیار کوچکتر و با تعداد سیم های کمتر به بیمار وصل میشود. در مدتی که دستگاه به بیمار اتصال دارد بیمار باید مانند روزهای عادی فعالیت و زندگی طبیعی خود را داشته باشد که وقایع قلبی در شرایط عادی ثبت شوند. به بیمار برگه ای داده میشود که بیمار باید در آن کلیه علایم خود در طی اتصال هولتر را به دقت یادداشت کند. مثلا اگر بیمار احساس طپش یا سرگیجه داشت باید دکمه مخصوصی را که روی دستگاه وجود دارد فشار دهد و در برگه همراه، ساعت دقیق آن احساس، نوع علائم و وضعیت خود در زمان بروز علائم (مثلا استراحت، نشسته، در حال حرکت و غیره) را یادداشت کند. ساعات خواب و بیداری نیز برای تفسیر یافته های هولتر ضروری است و باید یادداشت شوند. پس از مدت تعیین شده بیمار به کلینیک باز می گردد، دستگاه باز می شود و اطلاعات ثبت شده وارد کامپیوتر می شود.
کامپیوتر میتواند بصورت اتوماتیک گزارشی از اطلاعات دریافت شده را چاپ کند ولی این اطلاعات تقریبا در تمامی موارد غلط است! متاسفانه ارائه این گزارش اتوماتیک به بیماران رایج است ولی بسیار لازم است که این اطلاعات توسط تکنیسین های آموزش دیده و تحت نظر پزشک بررسی و اصلاح شوند و گزارش و آمار دقیقی از یافته های ثبت شده ارائه شود.
مدت اتصال دستگاه بسته به نوع بیماری، فاصله بروز آریتمی و تشخیص پزشک می تواند متفاوت باشد. در بسیاری از موارد یک یا دو روز کافی است. اما گاهی لازم است که هولتر برای مدت طولانی تری مثلا یک هفته یا حتی یک ماه متصل باشد. در این موارد هولتر های بخصوصی استفاده می شوند که باطری های قوی تری دارند و سیم های کمتری به بدن وصل میشوند که بیمار میتواند برای استحمام آنها را جدا کند و بعد دوباره وصل کند.
در موارد بسیاری که علایم بیمار با فاصله های طولانی حتی چند ماه یکبار اتفاق میفتند باز هولتر میتواند نقش مهمی در تشخیص داشته باشد. در غالب این بیماران در بین حملات، آریتمی های کوچک یا ضربان های اضافی یا یافته های غیرطبیعی دیگر در بین حملات ثبت میشوند که بیمار آنها را احساس نمیکند ولی یافتن آنها به پزشک برای تشخیص نوع آریتمی کمک می کند.
در مورد ادامه مصرف داروها در طی اتصال هولتر باید از پزشک سوال کنید. در بسیاری از موارد برای تشخیص نوع آریتمی باید دارو قطع شود ولی در مواردی دیگر ممکن است هولتر برای بررسی اثر دارو بسته شده باشد.
دستگاه های ثبت حمله (Event Recorders)
بیماران زیادی هستند که در بررسی معمول کاملا سالم بنظر میرسند ولی بصورت حمله ای و غیر قابل پیش بینی علائم آنها بروز می کنند. مثلا بیمار ممکن است با فواصل چند هفته یا چند ماه یکبار دچار طپش قلب یا احساس سرگیجه و حتی از هوش رفتن شود. علائم این بیماران ممکن است قبل از رسیدن به پزشک یا بیمارستان برطرف شود و تشخیص را دچار مشکل کند. در این موارد هولتر ساده یک یا دو روزه ممکن است با نشان دادن زمینه های آریتمی به تشخیص کمک کند ولی در بیمارانی که هولتر معمولی طبیعی است می توان از دستگاه های ثبت علائم استفاده کرد. این دستگاه ها به سه شکل استفاده می شوند.
1) یک نوع از این دستگاه ها نیاز به اتصال دائم به بدن ندارند. بیمار لازم است که تمام مدت دستگاه را در کنار خود داشته باشد. در صورت بروز علائم کافی است که بیمار دستگاه را در دستان خود نگه دارد یا با سینه خود تماس دهد. دستگاه امواج قلبی را ثبت و در حافظه خود نگه خواهد داشت. به علت عدم اتصال دائم به بدن و کارکرد ساده، استفاده از این دستگاه ها بسیار ساده و راحت است ولی باید بیمار در زمان بروز آریتمی هوشیار باشد و فرصت کافی داشته باشد که دستگاه را در دستان خود نگه دارد. بنابراین در بیمارانی که با آریتمی از هوش میروند یا آریتمی آنها فقط چند ثانیه طول می کشد این دستگاه کاربردی ندارد.
2) در مواردی که آریتمی کوتاه باشد یا به بیمار فرصتی برای استفاده از دستگاه های نوع اول که در بالا توضیح داده شد ندهد، باید از دستگاه های نوع دوم استفاده شود که لازم است با یک یا دو سیم به بدن وصل باشند. بیمار فقط زمان استحمام می تواند سیم ها را جدا کند و پس از آن دوباره باید آنها را متصل کند. این دستگاه ها بطور مداوم امواج قلب را بررسی می کنند و بصورت اتوماتیک یافته های غیرطبیعی را در حافظه خود نگه می دارند. اگر بیمار دچار علائم شود باید دکمه ای را فشار دهد که پزشک زمان بروز علائم را با دقت بیشتری مرور کند. این دستگاه های ثبت حمله را می توان با تشخیص پزشک برای زمان های طولانی، از یک تا چند ماه، استفاده کرد. اطلاعات ثبت شده باید به کامپیوتر انتقال داده شوند وتحت بررسی قرار گیرند تا علت بروز علائم و نوع آریتمی مشخص شوند.
3) نوع سوم دستگاه های قابل تعبیه در زیر پوست هستند. در مواردی که فاصله بروز حملات آریتمی طولانی تر است (مثلا چند ماه یکبار) می توان از این دستگاه ها استفاده کرد. این دستگاه ها بسیار کوچک هستند و با بیحسی موضعی در زیر پوست سینه قرار داده می شوند. بدین ترتیب امواج قلب بطور دائم کنترل می شوند و موارد غیرطبیعی ثبت می شوند. اطلاعات ثبت شده توسط دستگاهی که در کلینیک قرار دارد و از راه دور با دستگاه تعبیه شده ارتباط برقرار می کند قابل دریافت و بررسی است. این دستگاه ها می توانند تا سه سال در زیر پوست باقی بمانند و اختلالات ضربان قلب را گزارش کنند. پس از این زمان می توان آنها را از زیر پوست خارج کرد. جدیدترین مدل این دستگاه ها بقدری کوچک هستند که می توان آنها را با وسیله مخصوصی به زیر پوست تزریق کرد.
اکوکاردیوگرافی (Cardiac Echocardiography)
تست ورزش (ECG Stress Test)
در این روش تاثیر ورزش و استرس ناشی از آن بر سیستم قلبی عروقی مورد بررسی قرار می گیرد. در حین ورزش با تردمیل (treadmill) امواج قلبی، فشارخون و غیره ثبت می شوند و توسط پزشک مطالعه می شوند.
تنگی عروق قلب یکی از شایعترین علل بروز آریتمی ها، از جمله ایست قلبی هستند و تست ورزش ساده ترین، بی خطرترین و ارزانترین روش بررسی عروق قلب است. روشهای دقیق تر ولی پرعارضه تری برای تشخیص گرفتاری عروق وجود دارند از جمله اسکن هسته ای، سی تی آنژیوگرافی (Coronary CT Angiography) و حتی آنژیوگرافی عروق. پزشک ممکن است در صورتی که تست ورزش مثبت یا مشکوک باشد استفاده از آن روش ها را به شما توصیه کند.
تست ورزش علاوه بر بررسی عروقی در موارد متعدد دیگری می تواند در تشخیص زمینه گرفتاری قلبی یا نوع آریتمی به پزشک کمک کند. برخی آریتمی ها ممکن است فقط در حین ورزش خود را نشان دهند. در برخی دیگر از آریتمی ها تست ورزش می تواند برای تعیین پیش آگهی به پزشک کمک کند. تست ورزش در پیگیری سیر بیماری و نحوه پاسخ به درمان و داروها هم می تواند اطلاعات مهمی در اختیار پزشک بگذارد.
تست تیلت (Head-up Tilt Table Test)
یکی از علائم شایع آریتمی ها اختلال هوشیاری بصورت سرگیجه، عدم توانایی در ایستادن، احساس خستگی شدید، ضعف و حتی غش کردن یا سنکوپ (syncope) است. در این موارد به دلیل اشکال در کارکرد قلبی عروقی خونرسانی به اعضای بدن از جمله مغز دچار مشکل می شود. این وقایع نیز می توانند بصورت حمله ای باشند بطوری که بیمار در بین حملات کاملا سالم بنظر برسد. بسیاری از این بیماران سالها با تشخیص مشکلات مغزی یا عصبی توسط همکاران متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک تحت درمان های دارویی بوده اند بدون اینکه علائم آنها بهبودی داشته باشد. انواع آریتمی های قلبی می توانند عامل این اختلالات هوشیاری باشند که بعضی خوش خیم و برخی دیگر بسیار کشنده هستند. بررسی دقیق باید تا تشخیص قطعی علت ادامه یابد. یکی از ساده ترین روش های تشخیصی در این بیماران تست تیلت است.
در این تست بیمار در یک سطح شیب دار قرار می گیرد. همزمان پارامترهای قلبی عروقی متعددی ازجمله امواج قلبی، فشار خون و اکسیژن خون اندازه گیری می شوند. ممکن است از داروهای بخصوصی (Nitroglycerine or Isoproterenol) برای تحریک رفلکس های قلبی عروقی استفاده شود. با این روش واکنش های قلبی عروقی در تنظیم خونرسانی مورد بررسی قرار می گیرند و یکی از شایعترین علل اختلال هوشیاری (Neurally mediated syndrome) تشخیص داده می شود. در جریان این تست ممکن است برای تشخیص دقیق تر، علائم بیمار ایجاد شوند. تست تیلت یکی از بی خطرترین روش های تشخیص آریتمی است و با توجه به این که تست در شرایط کاملا کنترل شده و توسط پرسنل مجرب و آموزش دیده انجام می شود هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
آنالیز دستگاه های تعبیه شده (Pacemaker and ICDs)
دستگاه های تعبیه شده از جمله پیس میکر یا “آی سی دی” لازم است که بطور مرتب توسط دستگاه های مخصوص برنامه ریز یا پروگرامر(Programmer) بررسی و برنامه ریزی شوند (Analysis and Programming). هر دستگاه باید توسط دستگاه پروگرامر مخصوص شرکت سازنده آن دستگاه کنترل شود. خوشبختانه در کلینیک آریتمی تهران دستگاه پروگرامر برای کلیه دستگاه های ساخت آمریکا و اروپا وجود دارد.
دقت کنید که معاینه یا نوار قلب به تنهایی برای بررسی این دستگاه ها کافی نیست. لازم است که بسته به نوع دستگاه، نوع بیماری و میزان کارکرد قلب هر 3-6 ماه یکبار این دستگاه ها با پروگرامر بررسی و تنظیم شوند.
با این بررسی ها پزشک می تواند از میزان کارکرد خود قلب، کارکرد دستگاه و آریتمی های احتمالی از زمان بررسی قبل تاکنون اطلاع حاصل کند. بعد مشخصات الکتریکی سیم های تعبیه شده و کارکرد ژنراتور زیر پوست و میزان باطری باقیمانده بررسی می شوند. به این ترتیب پزشک می تواند قبل از بروز هر مشکل یا اتمام باطری دستگاه، اطلاعات لازم را به دست بیاورد و اقدامات لازم را انجام دهد. با کمک این اطلاعات پزشک می تواند بهترین برنامه ریزی را برای کارکرد متناسب با شرایط قلبی بیمار و کاهش مصرف باطری به دستگاه انتقال دهد. آنالیز منظم و برنامه ریزی مناسب می تواند عمر دستگاه را به مقدار قابل ملاحظه ای افزایش دهد.
سایر تست های بررسی آریتمی ها
تست های متعدد دیگری در کلینیک مورد استفاده قرار می گیرند که می توانند در تشخیص و درمان آریتمی های بخصوص به پزشک کمک کنند. از جمله:
- Brugada Provocative Tests
- Signal Average ECG
- Epinephrine Provocation Test for LQTS
- Baroreflex Sensitivity
- T Wave Alternans
